अर्थव्यवस्था
कोपरगांवची अर्थव्यवस्था प्रामुख्याने शेती, सहकारी उद्योग आणि वाहतूक या तीन स्तंभांवर उभी आहे.
साखर उद्योग
- मुख्य आधार: कोपरगांव तालुक्याचे एकूण क्षेत्रफळ ७२५.१६ चौ.किमी. असून त्यापैकी मोठा भाग हा शेतीखाली आहे. येथील अर्थव्यवस्था मुख्यत्वे शेती आणि त्यावर आधारित उद्योगांवर (Agro-based Industries) अवलंबून आहे.
- ऊस उत्पादन: कोपरगांव तालुका ऊस उत्पादनासाठी प्रसिद्ध आहे. त्यामुळे येथे सहकारी साखर कारखान्यांचे जाळे मजबूत आहे.
- महत्त्वपूर्ण संस्था: तालुक्यात कर्मवीर शंकरराव काळे सहकारी साखर कारखाना आणि सहकार महर्षी शंकरराव कोल्हे सहकारी साखर कारखाना यांसारखे मोठे सहकारी साखर कारखाने कार्यरत आहेत.
कृषी
तालुक्याच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा म्हणजे शेती आहे. एकूण क्षेत्रफळापैकी ९४.६६ टक्के (६८६.४७ चौरस किलोमीटर) क्षेत्र शेतीखाली आहे. कृषी उत्पन्न बाजार समिती, जी १९४८ साली स्थापन झाली, ती गुळ, गहू, ज्वारी, बाजरी, हरभरा, अळशी, करडई, शेंगदाणे आणि कापूस या कृषी उत्पादनांच्या व्यापाराचे नियमन करते. ही समिती १०२ गावांतील व्यापार व्यवहारांचे व्यवस्थापन करते.
नवनवीन प्रकल्प
सीएनजी (CNG) निर्मिती
सहकार महर्षी शंकरराव कोल्हे सहकारी साखर कारखान्याने उसाच्या टाकाऊ पदार्थांपासून सीएनजी (Compressed Bio Gas) निर्मिती करणारा देशातील पहिला सहकारी साखर कारखाना उभारला आहे.
उप-उत्पादने
हे कारखाने साखर उत्पादनासोबतच इथेनॉल निर्मिती आणि सहवीज निर्मिती (Co-generation) यांसारख्या उप-उत्पादनांमध्येही सक्रिय आहेत, ज्यामुळे कारखान्यांच्या उत्पन्नात वाढ होते आणि चक्रीय अर्थव्यवस्थेला (Circular Economy) पाठबळ मिळते.
बाजारपेठ
कोपरगांव शहरात कृषी उत्पन्न बाजार समिती (APMC) असून येथे गूळ (Gur), गहू, ज्वारी, बाजरी, हरभरा आणि कापूस यांसारख्या विविध कृषी उत्पादनांचे नियमन केले जाते.
उद्योग आणि व्यापार
कोपरगांव हे अहमदनगर जिल्ह्यातील एक महत्त्वाचे औद्योगिक केंद्र म्हणून ओळखले जाते. येथे साखर उद्योगाबरोबरच लघुउद्योग (Small Industries) आणि कुटीर उद्योग (Cottage Industries) यांचादेखील मोठ्या प्रमाणावर विकास झाला आहे. शहरात रासायनिक उत्पादने (Chemicals), खाद्यपदार्थ (Food & Beverage) आणि मशिनरी (Machinery) यांसारख्या विविध क्षेत्रांतील उत्पादन व व्यापार चालतो. तसेच, कोपरगाव शहरात दर सोमवारी मोठा साप्ताहिक बाजार भरतो, जो आसपासच्या गावांसाठी एक प्रमुख व्यापारी केंद्र म्हणून कार्य करतो. या बाजारामुळे ग्रामीण भागातील शेतकरी आणि व्यापारी यांना आपल्या उत्पादनांची विक्री व खरेदी करण्याची उत्कृष्ट संधी मिळते, ज्यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.
कनेक्टिव्हिटी आणि वाहतूक
कोपरगांव हे रेल्वे स्थानक आणि राज्य परिवहन महामंडळाचे (MSRTC) बस आगार असल्यामुळे ते राज्यातील प्रमुख शहरांशी आणि देशभरातील इतर भागांशी जोडलेले आहे, ज्यामुळे व्यापार आणि मालवाहतुकीला गती मिळते. या क्षेत्रातील वाढती औद्योगिकीकरण, विशेषतः सहकारी संस्थांमधील नवीन आणि पर्यावरणपूरक उपक्रम (उदा. सीएनजी प्रकल्प) कोपरगांवच्या अर्थव्यवस्थेला एक नवी दिशा देत आहेत.
